W dniu 2.X.1981 r. (siódmy dzień II tury Zjazdu, godz. 11:05 - 11:25) w imieniu władz Konfederacji Polski Niepodległej Jacek Jerz przedstawił Zjazdowi Plan Stabilizacji Gospodarczej - pierwszy w PRL wolnorynkowy program gospodarczy i plan szybkiego wyjścia z kryzysu. Plan ten został przekazany do Komisji Programowej Zjazdu celem wypracowania - wraz z tzw. Programem Alternatywnym prof. Kurowskiego - programu gospodarczego NSZZ "Solidarność". Było to jedyne tego rodzaju i jedno z najdłuższych wystąpień na zjeździe, wielokrotnie przerywane brawami. Dziś całkowicie zamilczany i zapomniany, Plan Stabilizacji Gospodarczej jako pierwszy już w 1981 r. postulował i precyzyjnie nakreślał wszystkie te cechy gospodarki wolnorynkowej, które w wolnej Polsce zostały wprowadzone w życie i są podstawą obecnej ekonomii. Ponadto, wyznaczał najważniejsze działania wymagane dla demokratyzacji kraju oraz wprowadzenia wolności słowa i swobód obywatelskich. Czytaj więcej...   Poniżej prezentujemy oryginalne nagranie dźwiękowe tego wystąpienia.

Jacek Jerz brał aktywny udział w pracach Zjazdu nad opracowaniem programu Związku w zakresie Praworządności oraz w przygotowaniu i przyjęciu uchwały Zjazdu uznającej Komitety Obrony Więzionych za Przekonania (KOWzP) za oficjalne agendy Związku ds. realizacji Praworządności. Czytaj więcej... Poniższe oryginalne nagranie dźwiękowe przedstawia jedno z wystąpień J. Jerza na I KZD w dyskusji programowej na ten temat (2.X.1981 r., siódmy dzień II tury Zjazdu, dyskusja programowa, sekcja III).

Ze względu na to, że Andrzej Sobieraj jako przewodniczący Zarządu Regionu wszedł w skład Komisji Krajowej "z urzędu" (bez kandydowania), głównym kandydatem do KK z regionu Ziemia Radomska był Jacek Jerz. Czytaj więcej... Poniższe oryginalne nagranie dźwiękowe przedstawia prezentację Jacka Jerza w wyborach do KK na I Krajowym Zjeździe Delegatów NSZZ "Solidarność" (4.X.1981 r., dziewiąty dzień II tury Zjazdu).

Jacek Jerz brał czynny udział w opracowaniu uchwały I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ "Solidarność" dotyczącej więźniów politycznych - więzionych wówczas bez wyroków przywódców Konfederacji Polski Niepodległej: Leszka Moczulskiego, Romualda Szeremietiewa oraz Tadeusza Stańskiego. W toku prac nad tą uchwałą w Komisji Uchwał i Wniosków Jerz był autorem poprawek do uchwały, w tym m.in. poprawki usuwającej z uchwały zawarte w niej kuriozalne stwierdzenie, że "podstawą aresztowania z powodów prowadzenia w sposób jawny działalności politycznej może być wyłącznie prawomocny wyrok sądowy" - w zgłoszonej przez siebie poprawce Jerz słusznie postulował oczywisty fakt, że "za przekonania nie wolno człowieka więzić nawet prawomocnym wyrokiem sądowym, co zresztą jest jednym z postulatów Związku". Przedstawione poniżej fragmenty oryginalnego nagrania z dwunastego, ostatniego dnia obrad II tury I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ "Solidarność" (7.X.1981 r.) przedstawiają drugie czytanie projektu uchwały oraz wypowiedź Jacka Jerza na temat zgłoszonej przez niego poprawki.

W trakcie II tury Zjazdu Jacek Jerz brał aktywny udział w procedurach związanych z wyborem Przewodniczącego Komisji Krajowej związku, m.in. zadając szereg pytań do głównych kandydatów - Andrzeja Gwiazdy i Lecha Wałęsy. Jego pytania koncentrowały się wokół kwestii, w których sam aktywnie występował na Zjeździe, tj. spraw praworządności, obrony więźniów politycznych oraz Komitetów Obrony Więzionych za Przekonania (zwanych wówczas skrótowo "agendami"), a także pozycji w związku byłych działaczy KSS KOR po samorozwiązaniu się tej organizacji. Odpowiedź udzielona przez A. Gwiazdę była rzeczowa i dobitnie obnażała całkowitą niemoc KKP w kwestii obrony więźniów politycznych, tym samym wskazując jak pilną potrzebą było uznanie przez Zjazd Komitetów Obrony Więzionych za Przekonania (których determinacja już raz doprowadziła do czasowego uwolnienia więzionych w czerwcu 1981 r.) za swoją oficjalną agendę ds. Praworządności i powierzenie im prowadzenia działań w tym zakresie. Natomiast odpowiedzi udzielone przez L. Wałęsę na zadane mu przez J. Jerza trzy pytania były typowo dla niego niemerytoryczne i ogólnikowe. Prezentowane poniżej fragmenty oryginalnych nagrań obrad zjazdu (szósty dzień II tury, 1.X.1981 r.) przedstawiają część pytań zadanych kandydatom przez J. Jerza oraz udzielone na nie przez A. Gwiazdę i L. Wałęsę odpowiedzi.

Dzięki uprzejmości Video Studio Gdańsk otrzymaliśmy krótkie fragmenty ukazujące udział J. Jerza w I Krajowym Zjeździe Delegatów NSZZ "Solidarność" - uczestnictwo (wraz z A. Sobierajem) we mszy św. odprawianej przez ks. Tischnera oraz kilka scen rozmów z innymi delegatami. Są to niestety tylko kilkunastosekundowe kadry. Wszystkich posiadających jakiekolwiek nagrania ukazujące J. Jerza w czasie obrad I KZD uprzejmie prosimy o kontakt.

"Z filmoteki Bezpieki" to seria dokumentalna - rozmowy Cezarego Gmyza z historykami i naukowcami połączone z prezentacją zachowanych w archiwach materiałów źródłowych - zrealizowana przez Instytut Pamięci Narodowej i Telewizję Republika. W 62. odcinku serii dotyczącym ofiar stanu wojennego, wiceprezes IPN Agnieszka Rudzińska wypowiedziała się na temat prowadzonych przez IPN śledztw w sprawie związku przestępczego działającego w MSW, w tym śledztwa dotyczącego próby otrucia przez radomską SB Anny Walentynowicz oraz ustaleń dotyczących okoliczności śmierci Jacka Jerza, tj. najprawdopodobniej jego otrucia przez SB w sposób analogiczny do próby podjętej wcześniej wobec Anny Walentynowicz.

Warto zaznaczyć, że od czasu tej wypowiedzi (odcinek pochodzi z 2015 r., a więc odzwierciedla stan wiedzy sprzed 4 lat) pozyskane zostały dalsze istotne ustalenia dotyczące okoliczności śmierci Jacka Jerza, m.in. zeznania świadka, że bezpośrednio przed swoją nagłą śmiercią Jacek Jerz miał spotkanie i został poczęstowany herbatą przez tego samego tajnego współpracownika SB (działającego w Zarządzie "Solidarności"), który wcześniej miał podać Annie Walentynowicz rozpuszczony w herbacie środek farmakologiczny. Szczegółowe informacje dostępne są w dziale Okoliczności śmierci.

Powyższy materiał to fragmenty 62. odcinka serii odnoszące się do Jacka Jerza. Cały odcinek (i pełna seria) dostępne są w portalu IPN Pamięć.pl oraz na kanale YouTube IPN TV.

Nieznani sprawcy w reżyserii Jerzego Morawskiego to cykl kilkunastu filmów dokumentalnych ukazujących zabójstwa polityczne w PRL w latach '80. Każdy z filmów to swoiste śledztwo, w trakcie którego badany jest konkretny przypadek niewyjaśnionego do dziś zabójstwa politycznego. Widzowie poznają jego okoliczności, najnowsze ustalenia oraz prawdopodobną wersję wypadków. Na temat prezentowanych materiałów wypowiadają się historycy oraz prokuratorzy z pionu śledczego IPN.

Jeden z odcinków tego cyklu pod tytułem "Zadanie specjalne: Wyrok" (czas emisji 26 minut) w całości poświęcony został śmierci Jacka Jerza. W filmie przedstawiono poczynione naówczas (2007 rok) ustalenia dotyczące okoliczności jego śmierci, rozmowy z wieloma osobami z najbliższego otoczenia Jacka Jerza - jego synem, działaczami radomskiej "Solidarności" (m.in. Wiesławem Mizerskim, Bronisławem Kawęckim) czy lekarzem, który natychmiast przystąpił do reanimacji, a także szereg dokumentów zachowanych w zasobach archiwalnych IPN.

Od chwili powstania w 2007 roku, film emitowany był wielokrotnie na różnych antenach Telewizji Polskiej, m.in. TVP Info, TVP Polonia, TVP Historia, TVP3 oraz TVP Regionalna. Niestety, ze względu na prawa autorskie, których właścicielem jest TVP S.A., nie możemy go tutaj zaprezentować (przedstawiamy jedynie obok kilkanaście przykładowych ujęć z filmu), nie jest również dostępny w Internecie. Gorąco zachęcamy do śledzenia programu Telewizji Polskiej i obejrzenia filmu gdy ponownie zostanie wyemitowany w jednym z kanałów TVP.

25 czerwca 2016 r. zorganizowane zostały w Radomiu uroczyste obchody 40. rocznicy radomskich wydarzeń Czerwca '76 z udziałem Prezydenta i Premiera, Marszałków Sejmu i Senatu, Ministra Obrony Narodowej, władz samorządowych Radomia, i in. W uroczystości wzięła udział Kompania Reprezentacyjna Sił Powietrznych RP. Odczytano Apel Poległych, w tym nazwisko Jacka Jerza (jedynej śmiertelnej ofiary stanu wojennego na Ziemi Radomskiej, w 1980-1981 r. inicjatora radomskich postulatów - w tym rehabilitacji ofiar, ukarania winnych i budowy pomnika Czerwca '76) oraz oddano salwę honorową.

"Przywołuję do nas zamordowanych przez komunistycznych oprawców w stanie wojennym, a wśród nich jednego z założycieli radomskiej 'Solidarności' Jacka Jerza bestialsko pobitego w ośrodku internowania, licealistę Grzegorza Przemyka, oraz patrona NSZZ 'Solidarność' błogosławionego księdza Jerzego Popiełuszkę. Stańcie do apelu! Cześć ich pamięci!"

Po głównych uroczystościach, w budynku Lasów Państwowych (dawnej siedzibie KW PZPR, podpalonej w trakcie wydarzeń czerwcowych) miało miejsce wręczenie Krzyży Wolności i Solidarności nadanych przez Prezydenta RP. Jacek Jerz odznaczony został pośmietnie.

Apel Pamięci i odczytywane w jego ramach nazwisko śp. Jacka Jerza powtarzane są od 2016 r. corocznie, w trakcie wszystkich kolejnych uroczystych obchodów rocznic wydarzeń radomskiego Czerwca '76, z udziałem najwyższych władz państwowych.

Całość obchodów transmitowała na żywo Telewizja TRWAM.

Powyżej niewielki fragment odnoszący się do Jacka Jerza. Całość transmisji dostępna jest na stronie TV TRWAM oraz na kanale YouTube TV TRWAM.

25 czerwca 2018 r., w trakcie uroczystego wręczenia Krzyży Wolności i Solidarności w 42. rocznicę wydarzeń radomskiego Czerwca '76, Prezes IPN dr Jarosław Szarek oraz Przewodniczący Komitetu Budowy Pomnika Czerwiec '76 Bronisław Kawęcki wypowiedzieli się w swoich wystąpieniach na temat śp. Jacka Jerza oraz wspomnieli skandaliczne okoliczności usunięcia ulicy jego imienia przez radnych Sojuszu Lewicy Demokratycznej (z inicjatywy i w akcie prywatnej zemsty radnego SLD Bogdana Barszczyńskiego, który w 1981 r. w wyniku działań J. Jerza stracił stanowisko Prezydenta Miasta Radomia).

Powyższy materiał stanowi fragment całości relacji autorstwa Telewizji Radom (jej strona internetowa została ostatnio zamknięta).

W przeddzień 37. rocznicy śmierci Jacka Jerza, w dniu 30 stycznia 2020 r., w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Radomiu przy ul. Piłsudskiego 12, pod honorowym patronatem Starosty Radomskiego Waldemara Trelki oraz Posła na Sejm RP Andrzeja Kosztowniaka odbyło się spotkanie poświęcone pamięci Jacka Jerza, zorganizowane i prowadzone przez dyrektora Wydziału Edukacji, Kultury i Sportu Starostwa Powiatowego w Radomiu, pana Krzysztofa Szewczyka. Przed wypełnioną po brzegi salą (na spotkanie przybyło ok. 100 osób), po patriotycznym wstępie wygłoszonym przez Starostę Radomskiego, podkreślającym bohaterstwo Jacka Jerza, jego sylwetkę, zasługi i okoliczności śmierci przedstawili jego przyjaciele i najbliźsi współpracownicy z Konfederacji Polski Niepodległej i "Solidarności" - m.in. Andrzej Sobieraj, Jan Rejczak, Krzysztof Bińkowski, Dariusz Sońta, Dariusz Żytnicki. Poinformowano również o podjętej niedawno inicjatywie ponownego upamiętnienia Jacka Jerza na mapie Radomia (czego efektem było następnie nadanie imienia Jacka Jerza jednemu z radomskich rond). W trakcie spotkania odtworzono słynne patriotyczne przemówienie wygłoszone przez Jacka Jerza w 63. rocznicę Odzyskania Niepodległości na radomskim Rynku, a całość uświetniły występy artystyczne zespołów młodzieżowych, m.in. interpretacja utworu "Janek Wiśniewski padł" w wykonaniu dziewczęcego zespołu z PSP nr 1 w Pionkach. W Galerii dostępne są zdjęcia ze spotkania, a poniżej prezentujemy zapis filmowy spotkania.

W przeddzień spotkania, w dniu 29.01.2020 r., w uroczystościach rocznicowych przy grobie Jacka Jerza na radomskim cmentarzu rzymskokatolickim wzięli udział działacze opozycyjni z okresu stanu wojennego, poczet sztandarowy Związku Piłsudczyków Radom, znajomi tragicznie zmarłego oraz radomianie. Zapalono znicze, złożono wiązanki i odśpiewano pieśni patriotyczne. Przemówienie na temat działalności i okoliczności śmierci J. Jerza wygłosił Prezes Związku Piłsudczyków Radom Dariusz Sońta.

W dniu 13 grudnia 2019 roku w Miejskim Ośrodku Kultury w Pionkach pod honorowym patronatem Starosty Radomskiego zorganizowane zostało spotkanie historyczne na temat stanu wojennego oraz następstw Okrągłego Stołu. Obszerną część spotkania stanowiło wspomnienie i przedstawienie działalności i okoliczności śmierci Jacka Jerza - jedynej na Ziemi Radomskiej ofiary śmiertelnej stanu wojennego - przez jego bliskich współpracowników: Krzysztofa Bińkowskiego oraz dr Jana Rejczaka. Poniżej prezentujemy nagranie części debaty poświęconej Jackowi Jerzowi.

Całość zapisu filmowego spotkania dostępna jest w serwisie internetowym Stowarzyszenia ZWIĄZEK PIŁSUDCZYKÓW RADOM.

W dniu 1.11.1981 r. z inicjatywy Jacka Jerza w głównej alei radomskiego cmentarza rzymskokatolickiego przy ul. Limanowskiego (wówczas Dzierżyńskiego) ustawiony został brzozowy krzyż w hołdzie ofiarom Katynia. Radomianie natychmiast zaczęli zapalać przed nim tysiące zniczy, dzięki czemu nie ośmielono się go już usunąć i przetrwał do końca PRL, wytyczając godne miejsce, w którym później stanął obecny pomnik.

Wydarzenia te wspomina ich uczestnik - Dariusz Żytnicki - wówczas działacz radomskiej Konfederacji Polski Niepodległej, a obecnie historyk i dyrektor II Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Konopnickiej w Radomiu.

Powyższy materiał stanowi jedynie krótki fragment bezpośrednio odnoszący się do tego wydarzenia. Posłuchaj pełnego wywiadu z Dariuszem Żytnickim pt. "Historia pierwszego krzyża katyńskiego " wyemitowanego na antenie Radia Plus (alternatywny link).

13 grudnia 2017 r. pod pomnikiem Czerwca '76 w Radomiu odbyło się spotkanie byłych działaczy pierwszej "Solidarności". W swoim przemówieniu, Andrzej Sobieraj, współzałożyciel i pierwszy przewodniczący NSZZ "Solidarność" w Radomiu, wspomniał postać Jacka Jerza jako "wspaniałego człowieka, oddanego Polsce wolnej i niepodległej".

Relacja ze spotkania została wyemitowana w Teledzienniku radomskiej telewizji Dami TV.

2.X.1981 r., w siódmym dniu obrad II tury Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ "Solidarność" w Gdańsku-Oliwie, w imieniu Konfederacji Polski Niepodległej, Jacek Jerz przedstawił Zjazdowi Plan Stabilizacji Gospodarczej autorstwa KPN. Był to pierwszy w PRL program gospodarczy zakładający wprowadzenie szeregu zasad gospodarki wolnorynkowej (m.in. wymienialność złotego, przystąpienie do Międzynarodowego Funduszu Walutowego, przekazanie władzy w zakładach pracy samorządom pracowniczym i ustanowienie rad nadzorczych, przywrócenie prawa własności i wolnego obrotu ziemią) oraz szybkie wyjście z kryzysu gospodarczego kosztem administracji państwowej, a nie społeczeństwa. W trakcie swojego ponad dwudziestominutowego wystąpienia (jednego z najdłuższych na Zjeździe), mającego miejsce 2.X.1981 r. między godziną 11:05 a 11:25, Jacek Jerz ramowo przedstawił założenia Planu oraz złożył wniosek o jego przyjęcie do prac w Komisjach Programowych Zjazdu celem wypracowania na jego podstawie (w połączeniu z tzw. Programem Alternatywnym prof. Kurowskiego) oficjalnego programu gospodarczego Związku.

Wystąpienie to zostało sfilmowane i znajduje się na magnetycznej taśmie filmowej w archiwum gdańskiego IPN - w zasobie archiwalnym o sygnaturze IPN Gd 334/39. Niestety, IPN od lat odmawia dostępu do tego materiału (nośnika magnetycznego Sony High Density V-60H) tłumacząc się "brakiem sprzętu do jego odtwarzania".



Zwracamy się z gorącą prośbą o pomoc do każdego, kto mógłby umożliwić dostęp do tego materiału filmowego, który jest nie tylko bezcenną dokumentacją postaci i roli Jacka Jerza, ale także waźnego (a dziś niemal całkowicie przemilczanego i zapomnianego) wydarzenia historycznego jakim było przedstawienie Planu Stabilizacji Gospodarczej - pierwszego w PRL publicznie debatowanego wolnorynkowego programu ekonomicznego.

W dniu 15.01.1981 r. o godz. 19:30 w Programie 1 Telewizji Polskiej wyemitowany został wywiad z członkami Zarządu Regionu MKZ Ziemia Radomska - w tym Jackiem Jerzem - m.in. na temat radomskiego Czerwca '76 i Radomskich Postulatów. Posiadamy jedynie kilkunastosekundowy urywek (poniżej, wypowiedź A. Sobieraja) oraz pisemny stenogram całości wyemitowanego programu sporządzony przez SB (którego pierwszą połowę stanowiły wypowiedzi radomskich decydentów - I Sekretarza KW PZPR Prokopiaka oraz Wojewody Radomskiego Maćkowskiego odżegnujących się od odpowiedzialności za Czerwiec '76). Całość wyemitowanej audycji (której druga połowa zawiera liczne wypowiedzi J. Jerza) z pewnością dostępna jest w archiwach TVP, ale być może także w prywatnych zbiorach - uprzejmie prosimy o kontakt osoby posiadające możliwość udostępnienia całości nagrania.

Jacek Jerz był jednym z najaktywniejszych uczestników rozmów radomskiej MKZ NSZZ "Solidarność" z Komisją Rządową w sprawie realizacji Postulatów Radomskich. Rozmowy te toczyły się w kilku turach od kwietnia do listopada 1981 r. w Radomiu i częściowo były filmowane. Posiadamy jedynie kilkunastosekundowy fragment. Uprzejmie prosimy o kontakt osoby posiadające nagrania filmowe lub dźwiękowe z tych obrad.